مرکز
مطبوعاتی و
اطلاع رسانی
سازمان دفاع
از حقوق بشر
کردستان
محمدصدیق
کبودوند در
گفتگو با
"روز"
وضعیت
حقوق بشر در
کردستان وخیم
است
گزارش
سالانه موارد
نقض حقوق بشر
در کردستان با
یک ماه تاخیر
از سوی سازمان
دفاع از حقوق
بشر کردستان منتشر
شد. در این گزارش
نسبتا طولانی
به عمده ترین موارد
نقض حقوق بشر
در مناطق
کردنشین
پرداخته شده. محمدصدیق
کبودوند رئیس این
سازمان با "روز"
پیرامون این
گزارش سخن
گفته است.
آقای کبودوند
خود اخیرا به
یک سال زندان
محکوم شده است.
روز: ارزیابی
شما از گزارش نقض
حقوق بشر در
کردستان،
چیست؟
محمدصدیق
کبودوند: ما
گزارش سالانه
را براساس
اطلاعات
منابع خبری سازمان
تنظیم کرده
ایم. دو نهاد
گزارشگری و
خبری وابسته
به سازمان،
یعنی
گزارشگران
سازمان دفاع
از حقوق بشر
کردستان و
خبرگزاری
دیده بان حقوق
بشر کردستان،
گزارش موارد
نقض حقوق بشر
را از گزارشگران
و دیده بانان
خود دریافت و
منتشر کرده اند
که در واقع
منبع اولیه گزارش
سالانه، این
دو نهاد
وابسته به
سازمان بوده
اند. شکی نیست سازمان
دفاع از حقوق
بشر کردستان بخش
اعظم موارد
نقض حقوق بشر
در کردستان را
افشا و گزارش
نموده است. هر چند
بخشی از موارد
نقض حقوق بشر
نیز توسط برخی
منابع رسمی و
یا غیررسمی
نیز منتشر شده،
اما ما به
دلیل عدم
اطمینان، خبرهای
منابع دیگر را
در گزارش
سالانه لحاظ
نکرده ایم. سازمان
ما مسئولیت
گزارشات
نهادهای
وابسته به خود
را می پذیرد.
روز: عمده
ترین موارد
نقض حقوق بشر
در کردستان در
سال گذشته حول
چه مسائلی و
در زمینه های بوده
است؟
محمدصدیق
کبودوند: ما گزارش
سالانه را در 19
بند جمع بندی
کرده ایم که موارد
نقض حقوق بشر
را در 17 بند با
مصادیق بارز آن
بیان کرده ایم
که مواردی از
آن شامل صدور حکم
اعدام و اجرای
آن در کردستان
برای 7 زن و 12
مرد، قتل
شهروندان در
اثر تعقیب و
گریز و یا
شلیک های بعضا
و احتمالا
خودسرانه
نیروهای
انتظامی که در
جریان آن
اسامی 20 نفر از
مقتولین را
بعنوان
مصادیق این
گونه فجایع
ذکر کرده ایم،
احضار و
دادگاهی بیش
از 600 نفر،
بازداشت بیش از
300 نفر، صدور
حکم برای بیش
از 200 نفر از
شهروندان به
اتهاماتی از
قبیل فعالیت
سیاسی، اقدام
علیه امنیت
کشور، شرکت در
اعتراضات
خیابانی،
ارتباط با
احزاب و غیره.
اعمال
فشارهای
امنیتی و ضرب
و شتم صدها
نفر از
شهروندان
توسط نیروهای
امنیتی و
انتظامی، برخورد
با
دانشجویان،
کارگران و
روزنامه نگاران
در سطحی وسیع
که مواردی از
آن را گزارش
کرده ایم، و
مواردی دیگر
از قبیل خشونت
علیه زنان که
منجر به خودکشی
و خودسوزی
زنان در سطحی
وسیع گردیده
است، قتل های
مشکوک و تلفات
ناشی انفجار
مین های بجا
مانده از
جنگها که از
مصادیق بارز
نقض حقوق
انسانها در کردستان
بوده است.
روز: به
نسبت سال
گذشته آیا در
مواردی بهبود
حاصل شده است؟
و اساسا در
کدام زمینه ها
نقض حقوق بشر
شدت گرفته
است؟
محمدصدیق
کبودوند: طبق گزارش
سازمان دفاع
از حقوق بشر
کردستان، وضعیت
حقوق بشر در
سال مورد
گزارش وخیم و
نا مطلوب گزارش
شده است. اعمال
فشارها،
تهدیدها،
دستگیریها،
محاکمات، صدور
احکام اعدام و
اجرای آن و
قتل شهروندان
سیر صعودی
داشته است. فعالیتهای
مدنی و سیاسی نیز
پرهزینه تر شده،
توقیف و از
فعالیت
بازماندن
مطبوعات، نشریات
و روزنامه
نگاران سیری
افزایشی داشت.
زنان،
کارگران،
دانشجویان
نیز با
محدودیتهای
بیشتری مواجه
بودند و از
تجمعات و
برگزاری
مراسم های
قانونی اصناف
مختلف ممانعت
به عمل می آمد.
و همینطور در
سطح جامعه،
خشونت علیه
زنان و برخی
خشونت های
دیگر کماکان
ادامه داشت.
روز: چرا
منطقه
کردستان به
نسبت جمعیت کم،
با این حجم
گسترده از
بازداشت ها و
محکومیت های
شهروندان
روبرو ست؟
محمدصدیق
کبودوند:
امروز این
واقعیت برکسی
نباید پنهان
بماند که
کردها در
ایران با جمعیتی
در حدود 10%
جمعیت ساکن
در کشور، بیش
از 80 تا 90% آمار زندانیان
سیاسی در
ایران را به
خود اختصاص
داده اند. این
اغراق نیست و واقعیتی
است که انکار
میشود. امروز
مردم ایران و
مردم جهان و
بویژه آنهایی
که مدعی دفاع
از حقوق
انسانها
هستند باید
این واقعیت را
بپذیرند که
مردم کرد در
ایران برای رهایی
از ستم مبارزه
می کنند و
هزینه آن را
پرداخت می کنند.
مردم کردستان
پیگرانه حقوق
و مطالبات خود
را مطالبه
میکنند. البته
باید یادآور شد
حکومت در
گذشته نه
چندان دور با
توسل به توجیه
جنگ با گروههای
مسلح به سرکوب
خونین جنبش حق
خواهی مردم می
پرداخت و
امروز نیز با توجیهات
دیگر به سرکوب
جنبش مدنی
مردم کردستان
می پردازد، یکی
از این
اتهاماتی که
به فعالان
مدنی و سیاسی
زده میشود
ارتباط با
معاندین است.
پر واضح است
این فقط توجیه
سازی است.
روز: در
بخشی از گزارش
آمده، در
نتیجه
درگیریهای
نظامیان
حکومت و
گروههای مسلح
کرد طرفین
تلفاتی داشته
اند، اساسا
این خشونتها
چرا اتفاق می
افتد؟
محمدصدیق
کبودوند: در
حال حاضر عمده
گروهها و احزاب
کرد که پیش ترها
بصورت چریکی
مبارزه
داشتند، این
رویه از مبارزه
را کنار
گذاشته اند
اما تعدادی
دیگر از احزاب
کرد هنوز
مبارزه چریکی
را دنبال میکنند.
تردد افراد
مسلح وابسته
به این گروهها
در برخی نواحی
منجر به
درگیریهایی
شده که متاسفانه
تلفات جانی به
بار آورده است،
ما هرچند آمار
دقیق تلفات
طرفین درگیری
را در دست نداریم،
با این حال
تعداد تلفات
این گونه
برخوردها را در
سال مورد
گزارش، حدود 80
تن برآورد
کرده ایم. اما
در پاسخ به
ادامه سوال
شما باید گفت
که اساسا
خشونت، خشونت
را بدنبال
خواهد آورد. هرچند
هرکدام از
طرفین توجیه خاص
خود را دارند
و هر کدام حق
به جانب خود
می گیرند.
مسلما یک گروه
چریکی، جنگ را
وسیله ای برای
دفاع از خود، و
یا آن را جنگ
رهایی بخش و
نجات بخش مردم
خواهد خواند.
طرف مقابل نیز
جنگ را دفاع از
حاکمیت، یا سر
کوب متعارضین
و جدایی خواهی
و یا توجیهات
دیگر خواهد خواند.
اما آنچه که
از نظر یک
سازمان حقوق
بشری مطرح است،
اینکه نباید
جان انسانها را به
خطر انداخت و
اینکه کسی
قربانی نشود.
در همان حال
باید تلاش کرد
که حقوق
انسانها محترم
شمرده شود و
اگر نقض حقوق
می شود برای
تامین و تضمین
این حقوق
راههایی
برگزیده شوند
که کسی قربانی
نگردد. قدر
مسلم سازمان دفاع
از حقوق بشر
کردستان از
شیوه های به
ازدور خشونت و
مسالت آمیز
برای مطالبه
حقوق مردم،
حمایت میکند.
روزن: در
قسمتی از
گزارش به
انتقاد از
احزاب و اپوزیسیون
کردی پرداخته
اید، این
انتقادات حقوق
بشری به جهتی
است؟
محمدصدیق
کبودوند:
ببینید،
گروهها و
احزاب سیاسی
که در قالب و هیبت
اپوزیسیون
قرار گرفته
اند و بنوعی
مخالف برنامه
های دولت حاکم
اند و یا اینکه
نقض حقوق بشر
توسط حاکمیت
را مورد
انتقاد قرار
میدهند، خود
در چارچوب یک
گروه و یا یک
حزب، حقوق
منتقدین و
مخالفین خود
را رعایت نمی
کنند و حتی اعضای
ناراضی درون
گروهی خود را
تحمل نمی
کنند. این
انشعابات
مکرر و
درگیریهای
درون گروهی انتقاد
ناپذیری برخی
افراد و
رهبران این
گروهها را
آشکار کرده
است. ما حتی
گزارشهایی از
بازداشت
افراد ناراضی
این گروهها
دریافت کرده
ایم. ما
بعنوان
سازمان دفاع
از حقوق بشر
کردستان، نقض
حقوق بشر را
در هر کجا و تحت
عنوان و
توجیهی که
باشد، افشاء و
مطرح خواهیم
کرد، ما
همانگونه که موارد
نقض حقوق بشر توسط
حاکمیت را
افشا خواهیم
کرد، موارد نقض
حقوق بشر در
جامعه و در
میان گروهها و
احزاب را نیز
نادیده
نخواهیم گرفت.
روز: در
بخشی دیگر از
گزارش به
مواردی پرداخته
شده که در آن
جامعه مقصر است،
نقش جامعه در ارتباط
با نقض حقوق
بشر چیست و
ریشه آن به
کجا بر میگردد؟
محمدصدیق
کبودوند:
ببینید ما
امروز وضعیت
تقابل سنت و
مدرنیته را به
نوعی در
کردستان و در رابطه
با حقوق زنان
می بینیم که
متاسفانه این
تقابل به هم
تراژدی تبدیل
شده است.
خودکشی و
خودسوزی زنان
اعتراضی است
به سنت های
ستم گرانه که
جامعه را به
دو قشر فرودست
و فرادست
تقسیم می کند.
مطالبه حقوق
انسانی و
برابر زنان با
مردان نقطه
تقابل میراث
سنت ها و
باورهایی است
که زن را به
مثابه جنس دوم
معرفی کرده
است. امروز
اعتراضات
برخی از زنان
به شرایط
موجود به شکل
و شیوه ای
انفرادی بروز یافته
که با خشونت
دیگر افراد و
مردان
خانواده اغلب مواجه
میگردد.
روز: در کل
شما وضعیت
حقوق بشر را
در سال گذشته چگونه
دیدید؟
محمدصدیق
کبودوند: همانگونه
که گفتم،
ببینید در سال
مورد گزارش
یعنی سال 1385
حقوق بشر
وضعیت مطلوبی
نداشت،
هزاران مورد
نقض حقوق بشر
در کردستان،
در ایران، در
عراق، درترکیه،
درخاورمیانه
و در کل جهان
وجود داشته
است. اما در
ایران و در کردستان
متاسفانه
حقوق بشر تحت
شعاع اقدامات
علمی- نظامی و
یا غیر نظامی
ایران تحت
عنوان مساله
هسته ای قرار
گرفت و
آنطوریکه پیش
بینی میشد،
متاسفانه
تمامی نگاهها
متوجه تهدیدها
و جدال های
لفظی ایران و
قدرتهای جهان
یعنی آمریکا و
انگلیس گردیده
بود. در این
میان مساله
حقوق بشر و
نقض آن در پس
پرده ماند و
یا اهمیت آن
به درجه چندم
تنزل یافت، از
سویی رای برخی
از کشورهای
ناقض حقوق بشر
عضو شورای
حقوق بشر
سازمان ملل
متحد و اقدام
آنها در مورد
وضعیت حقوق
بشر در ایران،
موجبات تردید
بیشتر در مورد
نا کارآمدی
این شورا پدید
آورده است.
روز:
ظاهرا حکم حبس
جنابعالی هم
در دیوان عالی
کشور تایید
شده است، آخرین
وضعیت پرونده
خود شما چگونه
است؟
محمدصدیق
کبودوند: بله،
خبرهایی از
تایید حکم حبس
و یا تعدیل آن
و تعدیل محکومیت
های دیگر
دریافت کرده
ایم که در
آینده نزدیک
اعلام خواهیم
کرد.
یکشنبه
9 اردیبهشت 1386