پنجشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۳-۲۰۱۴-۱۲-۰۴-IranSOS- بازار تاریخی ارومیه که تلفیق دیدنی از هنر و معماری به جا مانده از دوران صفویه است امروز در نبود سیستم دفع اصولی فاضلاب و آبهای سطحی در آستانه تخریب وفروپاشی کامل قرار گرفته است. به گزارش هرانا به نقل از مهر، به خاطر بسته شدن کانال سنتی فاضلاب و نیز نبود روش اصولی برای دفع آبهای سطحی طی سالهای گذشته برخی سازه‌های بازار به دلیل رطوبت و نفوذ آب در خطر جدی فروپاشی قرار گرفته‌اند.
بازار ارومیه یک اثر تاریخی کم نظیر به جامانده از گذشتگان است که بخشی از هویت مردم این دیار به شمار می‌رود و البته معیشت تعداد زیادی از مردم ارومیه از این محل تامین می‌شود و این موضوع باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
هرچند هفته گذشته جلسه ویژه‌ای در این خصوص تشکیل و مقرر شد کمیته نجات بخشی بازار ارومیه تشکیل شود اما فرسودگی تاسیسات در کنار عدم هدایت صحیح آبهای سطحی و فاضلاب بازار تاریخی، وضعیت این اثر تاریخی را در شرایطی قرار داده که باید هر چه سریع‌تر چاره اندیشی اساسی شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در مورد مشکلات پیش روی بازار تاریخی ارومیه به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه در سالهای گذشته و مدیریت‌های قبلی و عدم همکاری دستگاههای خدمات رسان در استان موجب بروز مشکلات اساسی برای این اثر تاریخی شده است.
جلیل جباری با اشاره به عدم دفع اصولی فاضلاب و آبهای سطحی بازار تاریخی ارومیه اظهار داشت: این غفلت موجب شده است هم اکنون بسیاری از بخش‌های بازار از جمله تعدادی از راسته‌ها، گنبد‌ها و دیواره‌ها دچار آسیب جدی شده و در معرض تخریب قرار گیرند.
وی با تاکید بر لزوم تسریع در رسیدگی به وضعیت بازار تاریخی ارومیه گفت: این مجموعه به دلیل رطوبت شدید نشست نامتقارن داشته و وضعیت مناسبی ندارد و چنانچه سریع‌تر به این موضوع رسیدگی نشود بازار ارومیه دچار آسیب جدی خواهد شد.
جباری ادامه داد: این مشکلات در حالی است که مرمت و احیای بازار تاریخی در سالهای گذشته بدون توجه به حل مشکلات زیرساختی در دستور کار قرار گرفته و توجهی به حل اساسی آن صورت نگرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با تاکید بر حل مشکلات زیرساختی بازار تاریخی ارومیه گفت: سالهای گذشته تفاهم نامه‌هایی با برخی دستگاه‌ها از جمله دستگاههای خدمات رسان برای رفع مشکل دفع اصولی آبهای سطحی و فاضلاب این اثر صورت می‌گیرد ولی اجرایی نمی‌شد.
جباری اضافه کرد: در این راستا این اداره کل با حمایت استانداری در نظر دارد با همکاری دستگاههای مرتبط اجرایی به ویژه دستگاههای خدمات رسان در قالب کمیته نجات بخشی بازار تاریخی ارومیه ضمن رفع مشکلات زیرساختی این اثر تاریخی اقدام اساسی برای رفع آسیب‌های وارده بر آن انجام دهد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی یادآور شد: طرح مطالعات برنامه ریزی و اقدامات لازم در خصوص حل مشکل فاضلاب بازار تاریخی ارومیه در قالب دو برنامه کوتاه مدت و دراز مدت پیگیری می‌شود.
وی همچنین با اشاره به ناچیز بودن اعتبارات تخصیص یافته به حوزه میراث فرهنگی گفت: اعتبارات این اداره کل در حوزه‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در مقایسه با سایر استان‌ها بسار ناچیز بوده و متاسفانه با این میزان اعتبار نمی‌توان به اهداف تعیین شده دست یافت.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی گفت: در حال حاضر بازار تاریخی ارومیه به دلیل نبود سیستم دفع فاضلاب و آبهای سطحی دچار آسیب جدی شده و کل سازه بازار در معرض فروپاشی کامل قرار دارد.
محمد فتحی در گفتگو با خبرنگار مهر با ابراز نگرانی شدید از وضعیت به وجود آمده برای بازار تاریخی ارومیه گفت: در سالهای گذشته بخاطر بسته شدن کانال سنتی فاضلاب این مجموعه در خیابان باکری، رطوبت و نفوذ آب ناشی از آن، سازه مجموعه بازار را با خطر جدی فروپاشی روبرو کرده است.
وی اضافه کرد: اثرات این رطوبت به گونه‌ای است که کف بازار و مجموعه‌ای از حجره‌های بازار در حال تخریب بوده و فاضلاب به جداره‌های بیرونی این مجموعه نفوذ کرده که در صورت عدم ساماندهی فوری، احتمال ریزش سقف بازار بخاطر سست بودن پی وجود دارد.
وی اعلام کرد: بازار تاریخی ارومیه یکی از آثار بی‌نظیر تاریخی شهر و استان است که قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را دارد اما با وضعیت فعلی و چشم انداز ضعیف این مجموعه، ایکوموس (شورای بین المللی بنا‌ها و محوطه‌ها) اصلا اجازه طرح چنین موضوعی را به میراث فرهنگی نخواهد داد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی همچنین پیشنهاد داد ضمن تشکیل کمیته نجات بخشی بازار تاریخی ارومیه با حضور دستگاههای ذیربط و مشاورین و کار‌شناسان متخصص، کانال مشترکی به منظور ساماندهی فاضلاب و آبهای سطحی، گاز و سیم‌های برق و مخابرات طراحی شود.
فتحی ادامه داد: همچنین برای اجرای راهکارهای عملیتر مقرر شده است بازدید از طرح‌های موفق احیای بازارهای تاریخی از جمله بازار تاریخی تبریز را داشته باشیم که دوشنبه هفته آینده این امر صورت می‌گیرد.
وی گفت: میراث فرهنگی به عنوان یک دستگاه حاکمیتی وظیفه پاسداری از هویت فرهنگی را برعهده دارد اما صرف تاریخی بودن یک اثر، کلیه وظایف حفاظتی شامل این دستگاه نمی‌شود بلکه باید تمام دستگاههای مربوطه در این راستا حمایت و همکاری کنند.
فتحی با اشاره به اینکه بازار تاریخی ارومیه به شماره ۱۶۳۹ درسال ۱۳۶۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است افزود: این بازار با مساحتی در حدود ۳۵ هزار متر مربع شامل ۴۰ راسته، ۱۲۷۰ باب مغازه، ۳۲۰ مشترک آب و ۱۲۰۰ مشترک برق است که معیشت ۴۰ هزار نفر به صورت غیر مستقیم از طریق این بازار صورت می‌گیرد.
بازار ارومیه در بخش جنوب شرقی شهر ارومیه واقع است که با کاربری تجاری و اجتماعی در این شهر می‌درخشد فضای حاکم بر این بازار با توجه به تجمل گرایی‌های موجود در جامعه، گویی خود را کنار کشیده و سبک و روش باستانی و تاریخی خود را حفظ کرده است و آدمی را صد‌ها سال به به عقب می‌برد و می‌شود به سهولت فرهنگ و سبک زندگی مردم آن دوران را لمس کرد.
در حال حاضر بخش عمده و سالم آن در بین خیابان‌های امام، عسگرآبادی، اقبال و منتظری محصور است و هر راسته از سبک و شکل خاص دوره خود پیروی کرده است.
بازار ارومیه اگرچه از آثار دوره صفویه است اما در طول زمان با تغییر شیوه زندگی، دستخوش تغییرات زیادی شده است به عنوان مثال حمام این بازار متعلق به دوره زندیه و قاجاریه است.
قرار گرفتن مسجد جامع ارومیه در این محدوده سبب جذابیت بیشتری در این قسمت از شهر شده است که علاوه بر نقش اجتماعی و تجاری، یکی از قطب‌های فرهنگی و مذهبی ارومیه نیز محسوب می‌شود.
سردر ورودی اصلی بازار ارومیه از طرف مسجد اعظم، یکی از زیبا‌ترین جلوه‌های قدیمی معماری ایران است. سبک به کار رفته در احداث این بازار، منحصرا سبک ایرانی اسلامی است که با فرهنگ مردم آن دوران همرنگی دارد.
بازار از طریق راسته‌ها به خیابان‌های اطراف راه دارد. این بازار همچنان هسته مرکزی خرید و فروش اهالی این منطقه است و مصالح تمام راسته بازار و چهارسو‌ها از آجر و اغلب بدون اندود ساده و گچ است.
مغازه‌های این بازار بدون وی‌ترین و در و پنجره است و تمام اجناس آن‌ها بر روی طبق‌های بزرگ و می‌زهای چوبی چیده شده است.