با افزایش چشمگیر آمار اعدام در جمهوری اسلامی ایران طی چند سال اخیر، مدافعان حقوق بشر با چالش های مهمی مواجه شده اند. در همان مقطعی که بحران هسته ای و جنگ های منطقه ای در مرکز جامعه جهانی قرار داشت، تعداد اعدام ها بدون وقفه از نزدیک به ۱۰۰ مورد در سال ۲۰۰۴ میلادی به دست کم ۱۰۵۰ مورد در سال ۲۰۱۵ میلادی افزایش یافته است. ۵۶۷ مورد اعدام در سال ۲۰۱۶ میلادی و ۴۳۰ مورد در سال جاری میلادی در سال ۲۰۱۷ میلادی بیش از آن است که بتوان نادیده گرفت. این اعدام ها – که مقامات قضایی ایران تلاش می کنند با توسل به استدلال های نامعلومی مذهبی و فرهنگی موجه باشند – محکومیت و منفعت قضایی است که متخلف را مجرم می داند، مگر اینکه ثابت شود، غیرقابل قبول بودن قانونی و فقدان دادرسی عادلانه، معضلی فراگیر و مصونیت متهمین از مجازات نیز قاعده شده است. بحران نقض حق حیات حاصل از این وضعیت است، بحران هایی که بر زندگی ده ها هزار خانواده که عمدتا از آسیب پذیرترین و ناتوانی های جامعه های اجتماعی تاثیر می گذارد، جبرانناپذیر است. پایان دادن به این بحران، مستلزم دامن زدن به بحث و بررسی گسترده و مداوم در جامعه است. با توجه بیشتر چه در داخل و خارج از کشور به استفاده بیرویه و افراطی مقامات ایران از مجازات مرگ و قربانیان آن، و همچنین در تلاش برای پایان دادن به این بحران تأثیر بسیاری خواهد داشت.
نزدیک به چهار دهه است که مقامات جمهوری اسلامی بسیاری از احکام اعدام را در مخفیانه اجرا می کنند و از هر نوع پاسخگویی در این مورد نیز سر باز میزنند. آنها تلاش کرده اند که صدای افرادی را که به قوانین سنت و احترام (مانند قصاص مورخ سال ۱۳۵۹ قاعده
همچون شیرین عبادی و عبدالفتاح سلطانی خواستار اصلاح قانون و احترام به قوانین دادرسی عادلانهاند، و یا این که به دلیل نرگس محمدی و آتنا دائمی خواستار لغو مجازات اعدام میشوید. این مسئولان تائول مداوم و مکرر به مجازات اعدام با توجه به دین و فرهنگ و با هدف “حفظ نظم و ارزش ها” نظام justify. و این در حالی است که مسلمانان جهان در مورد مجازات اعدام هماهنگ نیستند. بسیاری از کشورهایی که اکثریت جمعیتشان مسلمان هستند، مانند بسیاری از دیگر کشورهای منطقه، اعمال مجازات اعدام را متوقف کرده اند. واقعیت این است که هیچ فرهنگ و هیچ دینایی وجود ندارد که نظام قضایی بر اجرای عدالت تأوید نکند.
گرفتن جان انسان ها (حداقل ۸۲۰۰ مورد از سال ۲۰۰۰ میلادی تا به امروز) با استناد به ادلبات قانونی، محکوم کردن متهمان از دسترسی به وکیل، صدور حکم خودسرانه و توسل به رویه های اجحفاآمیز دیگر که هم قوانین و مقررات داخلی و هم مساعی بین المللی کشور نقض می کند، در واقع اعمال زور و قدرتنمایی است و نه شیوای مؤثر برای مبارزه با جرم و جنایت. قربانیان، اعم از مجرم یا بیگناه، شامل زنان، کودکان، فعالین سیاسی و مذهبی، مهاجران و متهمان به جرائم مربوط به مواد مخدر هستند (اغلب خردهفروشان مواد مخدر و مواد مخدر که سالانه تعداد زیادی از هزار نفر از آنها بازداشت می شوند) می شود.
بسیاری از قربانیان اعدام، زندگی فقیرانهای داشته اند، تحصیلاتشان نهايتا در پايان دوره ابتدایی و از زمان کودکی مجبور به کار هستند. آیا گرفتن جان آنها راه حل برای فقر آنها است؟
بهبود و ارتقاء این وضعیت از طریق تغییر قوانین و رویه های قضایی، مستلزم مباحثات مستمر و آگاهانه است که علاوه بر افراد ذینفع، عموم مردم را شامل می شود.
بیش از پنجاه سال است که بنیاد عبدالرحمن برومند به جمع آوری و مستند سازی موارد اعدام و ایجاد
یادبودی برای همه قربانیان نقض حق حیات، صرف نظر از دین، تابعیت، قومیت، جنسیت، و یا اتهام آنها، مبگردت ورزیده است. این مستندسازی از طریق انجام تحقیقات و تهیه گزارش، ترجمه اسناد و ارائه استدلال های کلیدی، و همچنین تولید مدارک شنوایی و دیداری تازه همراه است. بنیاد برومند، فضای دیگری را جهت جلب توجه به بحران نقض حق حیات در ایران فراهم کرده است که اندیشیدن در این زمینه را تحریک می کند و به بحث دراینجا که بس لازمنظیم دامن زدن.
افکار عمومی هنگامی که به آگاهی دست یابد با اراده استوار کار می کند. بنیاد برومند در پی آن است که از طریق این پروژه و فعالیت در شبکه های اجتماعی آشنا مخاطبان با ابعاد این بحران و دسترسی آنها (در ایران و در دیگر نقاط جهان) به منابع معتبر در این زمینه فراهم کند و فضا برای بحث و تبادلنظر را گسترش دهید.
منابع موجود در سایت بنیاد برومند به زبانهای انگلیسی و فارسی شامل موارد زیر است:
استدلال هواداران لغو مجازات اعدام. چرا بسیاری از ملت ها در سراسر جهان مجازات اعدام را کنار گذاشته اند؟
متخصصان حقوق بشر، جامعه شناسان، روانشناسان، جرمشناسی و علم فقه و دین، معتقدند که مجازات اعدام غیرقانونی، غیرمؤثر و بی رحمانه است و نقض حقوق بشر بنیادی ترین حقوق بشر است.
منابع تصویری. شامل ویدیوهای تهیه شده توسط بنیاد برومند، سرگذشت، مصاحبه و سخنرانی های از سراسر جهان که قتل های دولتی را به چالش میکشند. مطالبی که هماکنون در دسترس قرار دارد شامل موارد زیر است: سرگذشت ریحانه جباری، دختر جوانی که به خاطر دفاع از خود در مقابل قصد تجاوز یک عضو بازنشسته نیروهای امنیتی اعدام شد؛ سرگذشت بهنود شجاعی، نوجوانانی که پیش از رسیدن به سن قانونی متهم به ارتکاب جرم شد او از جمله متهمانی است که دستگاه قضایی، با نقض آشکار قوانین بینالمللی، همچنان به اعدام آنها ادامه می دهد؛ مصاحبشی با دون کابان، رئیس یک زندان در آمریکا که از نقش خود در اجرای اعدام اعدام ابراز شکایت کرده است و اکنون مخالف مجازات اعدام است دوبله به فارسی)؛ بخشی از سخنرانی پاپ فرانسیس در کنگره آمریکا به سال ۲۰۱۵ میلادی؛ و سخنرانی ساسا تارور، عضو پارلمان هندوستان، علیه مجازات مرگ در صحن پارلمان این کشور.
منابع کتابخانه بنیاد برومند، مجموعه دموکراسی و حقوق بشر، که از قوانین بین المللی در زمینه حقوق بشر و همچنین مراجع بین المللی حقوق بشر در مورد مجازات مرگ در ایران ارائه می دهد؛ پژوهی بر اساس تاریخ در مورد تاریخ قصاص، قاعده “چشم در مقابل چشم “که هدفش جلوگیری از کشتن بود، اما همچنان در نظام قضایی ایران برای استناد به اعدام و قطع عضو استناد شده است؛ و ترجمه فارسی” دستورالعمل ایجاد نظام شفاف و شایسته سالار برای انتصاب قضات عالی “توسط بنیاد برومند، سندی که هدف آن حصول اطمینان و استقامام دستگاه قضایی و قضات، با مقدمه ای از شیرین عبادی، برنده ایزه صلح نوبل.
نقشه نمایانگر بحران حق حیات در ایران.
نمودار نقشه ای از موارد نقض حق حیات در ایران از سال ۲۰۰۰ تا به امروز که توسط بنیاد برومند به ثبت رسیده و در یادآورد امید آمده است؛ برنامه ای که به روز رسانی اطلاعات آن کاملتر و به روز می شود. این نقشه،مکمل نقشه ای است که به متهمان زیر سن قانونی اختصاص یافته و در سال ۲۰۱۶ میلادی راه اندازی شده است.
بنیاد برومند با این منبع اینترنت – پروژهای بلندمدت که در ماهها و سالهای آتی به طور مداوم بهروز خواهند شد – در اختیار هواداران لغو مجازات اعدام در سراسر جهان قرار میگیرد. مردم ایران، که از حقوق جهانشمول بشر برخوردار هستند، مستحق رویکرد دیگری هستند، رویکردی که به حق حیات آنها احترام می گذارد. بنیاد برومند تلاش می کند که از طریق این پروژه و پروژه های دیگری از آن، توانمندتر شود.
ناقض حقوق حقوق بشر از ارائه اطلاعات مهم و کلیدی به عموم، اجتناب می کنند و در عوض با اطلاعات غلط آنها را اشتباه می کنند. آنها بر بیتفاوتی مردم حساب می کنند و سعیشان بر این است که به روزمرگی، قربانیان حقوق بشر را به بوته فراموشی سپرده می شود. مردم می توانند از طریق آگاهی و آگاهی ماندن، به اشتراک گذاری اطلاعات، بحث و تبادل نظر در مورد موقعیت های مختلف، و به چالش کشیدن استدلال و منطق رسمی حاکمان، نادرستی استدلال تخفیفات را اثبات کنند و به سود اجرای عدالت و نقش کلیدی در ایجاد تغییرات ایفا نمایند.
مخالفان و نیز متفقین مجازات اعدام باید از سیاست جاسوسی ایران در اجرای این مجازات بهتر مطلع شوند و از مقامات مسئول بیشترین اطمینان را داشته باشند: آیا اعدام مانع وقوع جرم می شود؟ آیا در واقع واقعیت، هزاران نفری که به خاطر اتهام های مربوط به خودشان اعدام شده اند، جملگی مجر؟ آیا منشأ مجازات بیرویه و بدون تناسب افراد در دین و فرهنگ ایران است؟ چرا حکم اعدام به دست محکمی که در انتظار اجرای حکم می ماند؟ آیا می توانیم از قوه قضائیه انتظار بیشتری از شفافیت داشته باشیم، اگر متوجه نبودن کمبود روشنایی نشویم و دست در دست هم در سطح گسترده ای قرار نگیریم؟ مگر نه این است که ناکارایی نظام دادرسی – این ستون فقرات و سنگ بنای حکومت قانون – مسئله یکایک افراد جامعه است؟