دوشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ -۲۰۱۵-۰۵-۰۴-IranSOS- نوشته:Fabrizio Lorusso – برگردان: یوسف مجاب
هایتی پنج سال پس از وقوع زمین لرزه ویرانگر ژانویه ۲۰۱۰ همچنان در فقر و بدبختی بسر میبرد. اگرچه میبایستی که سیل کمک های ارسالی و کمک های مالی برای حمایت از قربانیان بکارگرفته میشد اما٬ در شرایطی که کشور هاییتی در فقر بسر میبرد٬ بخش بزرگی از کمک ها برای ساخت هتلهای لوکس اختصاص یافته. همزمان نیز بحران سیاسی به کناره گیری نخست وزیر Lourent Lamoth منجر گردید که اعتراضات زیادی را بهمراه داشت و دهها نفر زندانی سیاسی شدند. رییس جمهور Michael Martelly در ژانویه ۲۰۱۵ پارلمان این کشور را به دلیل اتمام دوره نمایندگی اعضاء آن منحل نمود و از آن زمان به تنهای فرمانروایی میکند.
پس از زلزله ای که در پایتخت هاییتی ۲۵۰ هزار کشته و یک و نیم نیلیون نفر بی خانمان بجای گذاشت٬ همبستگی ریاکارانه کمک های مالی جهانی هنوزادامه دارد.
کی بیشتر پول میدهد؟ از سوی سازمان ملل متحد٬ دولت ملی٬ شرکتها٬ شهروندان٬ تارنماها و تعداد بیشتراز ۱۰ هزار سازمان غیر دولتی٬ موافقت٬ و قولهای مساعد برای اختصاص دادن کمک های مالی اعلام شد. تخمین زده میشد که رقم کمک های مالی وعده داده شده برای بازسازی هایتی بیش از ۱۱ میلیارد دلار باشد. اما٬ پس از یکسال تنها یک پنجم از وعده های داده شده صورت عینی پیدا نمود و پس از آن مسابقه برای عقد قراردادهای پروژهای بازسازی آغاز گردید.
سرپرستی کمکهای مالی اهدایی به کمیسیون بین المللی برای بازسازی هایتی واگذار گردید. در راس این کمیسیون رییس جمهور پیشین ایالت متحده آمریکا “بیل کلینتون” و نخست وزیر هایتی قرار دارند اما٬ این پستها برای دولت رییس جمهور هاییتی “میخاییل مارتلی” شاخص بحران سیاسی از اوسط سال ۲۰۱۱ گردید و بیش از یکسال خالی بود.
این که چه کسی هزینه نمودن کمک های مالی را کنترل میکند را میتوان براحتی تشخیص داد. با وجود سرازیر شدن کمک های مالی چهار سال طول کشید تا کار خاک برداری و تخلیه میلیونها تن از آوارهای بجای مانده از زلزله ای که پایتخت این کشور را در زیر خود مدفون کرده بود آغاز گردد.
در طول دو سال اوّل٬ بازسازی هیچ پیشرفتی نداشت و شهر در همان وضعیتی مانده بود که در شروع سال ۲۰۱۰ در آن قرار داشت.
رییس جمهور سابق “رنه پروال”٬ که دولت خود را از درون یک چادر سرپرستی میکرد کلید کشور را بدست بانکها و دولتهای خارجی قرارداد که هدایت سرنوشت هایتی را بدست بگیرند. تا به امروز بیش از چهار پنجم آواره ها تخلیه شده اند اما٬ حساسیت های زیادی روی طرحهای بازسای وجود دارد که بیشتر بدنبال ساخت هتلهای لوکس کارخانه هایی مانند “ماکو بلادوراس” هستند. آنها در وحله اول بدنبال حفظ و توسعه منافع خود از سوی سرمایه گذاران و شرکت های خارجی هستند تا اینکه بخواهند نیازها مردم را برطرف کنند.
بین سالها ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ از سوی جوامع جهانی مبلغ بیش از ۶ میلیارد ۴۳ میلیون دلار کمک مالی پرداخت شده که تنها ۹ درصد از آن بدست دولت محلی رسیده و آنها هم ۵ میلیون و ۴۸۴ هزار دلار از این مبلغ را به قرارداهایی اختصاص دادند که از سوی USAID منعقد گردیده و تنها یک دوم درصد قراردادها به شرکتهای داخلی هاییتی واگذار گردیده.
در حالیکه که درسال ۲۰۱۲ هنوز بیش از نیم میلیون نفر در زیر چادرها زندگی میکردند بنیاد کمکهای انسانی رییس جمهور سابق “بیل کلینتون” و “جورج دبلیو بوش” دو میلیون دلار برای ساخت هتل پنج ستاره “Royal Oasis” در منطقه ویران شده شهر اختصاص دادند. یکسال پس از آن نیز سازمان همکاریهای اقتصادی بین المللی بانک جهانی (IFC) هزینه ساخت و ساز ساختمان جدید “Hotel Marriot” را تامین نمود. در نظر است که بواسطه این پروژه از سال ۲۰۱۵ زمینه برای اشتغال ۲۰۰ نفر ایجاد شود.
بعنوان نمونه دیگر میتوان به پروزهای ساخت هتلهای زنجیره ای “Best Western” آمریکا و
“Occidental Hotels & Resors” اسپانیا اشاره نمود که به منظور رفاه حال توریستها در کنار ویرانه ها و خرابه های ناشی از زلزله بنا میشوند. همچنین پیشبرد این پروژه مدیون لطف کمسیون همبستگی بین المللی و اعمال معافیت مالیاتی غیر معمول میباشد که این طرح را برای پانزده سال آینده تضمین نموده است. مکانیزم کمیسیون همکاری بین المللی و بخشی از کمک کنندگان مالی در خدمت بازنمودن راه بازارهایی است که منافع شرکتهای ملی و چند ملیتی بخصوصی را تامین کنند.
برده داری جدید و شیوع وبا
به نظر “Ary Naim” سخنگوی کمیسیون همبستگی بین المللی٬ در هایتی٬ بصورت زیربنایی شرایط برای رشد پایدار اقتصادی موجود میباشد و در این میان نیروهای کاری قرار دارند که قادر به رقابت آزاد هستند و
به بازارهای اقتصادی و جاذبه های بی نظیر فرهنگی و توریستی نزدیک هستند. اما برای بسیاری از اهالی هایتی این جمله آهنگی غیرواقعی دارد٬ زیرا که ایجاد شرایط کاری با قابلیت سودآوری رقابتی بدین معناست که برخی از آنان در کارگاهها که موسوم به Sweatshops هستند در شرایط سخت و طاقت فرسا بکار ادامه دهند و شان سرمایه گذاران آمریکایی هم به آنان اجازه نمیدهد که به حداقل سطح دستمزد چهارونیم دلاری احترام بگذارند.
یک تضاد دیگر مابین کمسیون همکاری بین المللی با اقدامات نظامی است که در هایتی صورت میگیرد و آن موضوع اشاعه بیماری وحشتناک وبا میباشد که این سرزمین را بمدت بیش از چهار سال در بر گرفته است. یک گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۱ که از سوی مرکز “lCenter for Disease Contro” در ایالات متحده آمریکا منتشر شده ثابت میکند که بیماری وبا که بمدت ۱۵۰ سال اثری از آن در هایتی دیده نشده بود بوسیله سربازان کلاه آبی سازمان ملل که بعد از وقوع زلزله از کشور نپال به این منطقه اعزام شده بودند درهاییتی شیوع یافته است. سازمان ملل ۸۱۳ روز نیاز داشت که به نقش خود در اشاعه وبا در هاییتی اعتراف نماید و پوزش خواهی کند. در این بین شمار افرادی که بر اثر ابتلا به وبا جان خود را از دست داده اند از ۹۰۰۰ نفر فراتر رفته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر نیز به این بیماری آلوده شده اند. مبارزه بر علیه وبا نیازمند ۲/۲ میلیارد دلار هزینه میباشد.
امروزه نیز که بیش از ۱۴۰ هزار نفر از مردم در ۲۴۳ اردوگاه زندگی میکنند٬ سرمایه گذاران بین المللی در صدد ایجاد خانه و سرپناهی برای آنان نیستند بلکه آنان به سرمایه گذاری در زمینه ساخت هتل های لوکس و مجلل٬ خصوصی سازی٬ ایجاد بازارهای انحصاری و همچنین خصوصی سازی سواحل و جزیره هایتی علاقمند هستند. از این روی منطقه “Ile a Vavhe” که یک بهشت کوچک در جنوب غربی هاییتی است مورد طمع شرکت های آمریکایی و دومنیکانی را برانگیخته است.
اتحادیه دهقانی “Kopi” که از سال ۲۰۱۳ در این منطقه تاسیس شده در صدد دفاع از ساکنین این منطقه و جلوگیری از آواره نمودن آنان از سرزمینشان هست. این پروژهای عظیم توریستی از بین بردن جنگلها و محدود نمودن زمینهای کشاورزی را دامن زده و تغذیه و محیط زیست منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. در طول اجرای این پروژه ها که ۲۰۰۰ محل کار جدید را ایجاد میکند٬ تعداد ۲۰ هزار نفر از ساکنان بومی از این منطقه رانده شده اند و پلیس با بکارگیری خشونت انها را مجبور به ترک خانه و کاشانه خود کرده است. این حرکت اتحادیه دهقانان بر علیه توریستها نمیباشد بلکه اعتراض آنان بر علیه اثرات تخریبی زیست محیطی و کوچ اجباری اهالی به شهرها و کار در شرایط سخت و طاقت فرسا است که به آنان تحمیل شده.
گرسنگی در هایتی
در حال حاضر ۸۰ درصد از ده میلیون جمعیت هاییتی در فقر بسر میبرند. یک و نیم میلیون نفر در گرسنگی بسر میبرند و ۷/۶ میلیون نفر قادر نیستند که غذای روزانه خود را بصورت مرتب تامین کنند. از هر پنج کودک یک نفر ازسوء تغذیه و اثرات ناشی از گرسنگی رنج میبرد.
مقصر این وضعیت زمین لرزه و یا شیوع وبا نیست. تولید گرسنگی همیشه یک فعالیت تجاری پر درآمد بوده: در سرزمینهایی که به آنان کمکهای بین المللی ارسال میشود بازارهای مصنوعی ایجاد میشود که سرمایه گذاران آمریکایی در آن محصولات خود را بفروش میرسانند. این محصولات با وساطت سازمانهای غیر دولتی و دیگر سازمانها که دلال هستند بفروش میرسد. آنان با سود حاصل از فروش محصولات هزینه عملیات های خود را تامین میکنند.
در دهه هشتاد صندوق بین المللی پول٬ بانک جانی و ایالات متحده آمریکا دولت هایتی را تحت فشار
گذاشتند که مالیات تعرفه های گمرکی واردات غذایی را لغو کند. در تمامی منطقه کاراییب٬ هاییتی نازلترین تعرفه های گمرکی را برای واردات مواد غذایی دارد و این موضوعی است که تولیدات کشاورزی داخلی را تضعیف میکند. بعد از زلزله بمیزان انبوهی موادغذایی به بندر “Port au Prince” در هاییتی سرازیر شد. شدت واردات به حدی رسیده که تولیدات داخلی را متوقف نموده.
پس از گذشت پنج سال هاییتی هنوز درگیر با ویرانه ها٬ وبا٬ گرسنگی و نبود امور زیربنایی است.
درماه آپریل سال ۲۰۱۴ سازمان برنامه جهانی تغذیه نسبت به شرایط اسفبار تغذیه در جنوب غربی هایتی هشدار داد. اما بجای اینکه بروی علل واقعی مشکل تمرکز شود ویا دولت و جامعه بین المللی را وادارد تا به حمایت از تولیدات داخلی محصولات کشاورزی اقدام نمایند٬ دلیلی شد تا مقدار زیادی از کمکهای مالی پرداختی از سوی منابع خارجی متوقف شود. بدین صورت عملن وارادات محصولات غذایی مورد حمایت واقع شد. “Peter de Clercq” سخنگوی نیروهای نظامی سازمان ملل متحد برای ایجاد ثبات در هایتی در آپریل سال ۲۰۱۴ گفت: این سرزمین بی شک به مواد غذایی و برنامه غذایی نیازمند است. دهها سال است که واکنش در مقابل چنین فراخوانهایی به مشروع سازی فعالیت سازمانهای بین المللی مختلف منجر شده که کمتر در پی منافع مردم و کشورهای مصیبت دیده هستند و بیشتر هدفشان حفظ و توسعه منافع کمسیون همبستگی و تجارت قدرتهای بزرگ اقتصادی میباشد.
علیرغم کمک های صورت گرفته در طول ۴ سال گذشته قیمت لوبیا٬ برنج٬ و دیگر مواد غذایی ۴۰ درصد افزایش یافته و اعتراضات مردمی نیز شدت و افزایش یافته٬ بخصوص در مناطق شمالی مانند کابو هایتیانو. برنامه های امدادرسانی نه تنها شرایط را بهبود نبخشیده اند بلکه به ایجاد وابستگی بیشتر نیز منجر شده است.
رسانه های عمومی جهان تمایل دارند وضعیتی از هاییتی ارایه کنند که نشاندهنده تلاش برای رفع مشکلات موجود باشد بدون توجه به تاریخ و زمینه نواستعماری که هایتی در آن قرار گرفته و اینکه فقرگسترده٬ نابودی جنگلها٬ شیوع بیماری وبا٬ ویرانیهای ناشی از مصیبت های طبیعی و از دست دادن حق حاکمیت ملی توسط ملتی فاقد آگاهی رخ داده و یا عوارض جانبی بدی آب و هواست که باعث آن شده.
با کم شدن پاسخگویی دولتهای خارجی٬ کمپانیها و پیمانکاران٬ ارسال کمکهای مالی نیز کمتر میشود٬ آنها برنامه و کنترل را بین خود تقسیم میکنند و شرکت های چند ملیتی کنترل اقتصادی جزیره را در دست دارند. این موضوع بدلیل فساد و ناتوانی نیروهای سیاسی رخ میدهد که بصورت تاریخی با نیروهای پر نفوذی مانند فرانسه٬ آمریکا و کانادا در ارتباط قرار دارند.
هیج صحبتی هم از حیف میل نمودن کمکهای مالی صورت گرفته ای نیست که تحت پوشش هزینه تدارکات بیش از ۱۰ هزار سازمان غیر دولتی صورت گرفته است که در موارد متعددی تا ۶۰ درصد بودجه خود را از این طریق تامین میکنند.
همچنین نظامی کردن هاییتی یک موضوع بی چون و چرا است و کمتر به موضوع زلزله ارتباط دارد.
جامعه بین المللی عملن در آغاز دهه نود سرمایه گذاری روی امور و عملیات نظامی برایشان مقدم بر اجرای طرح هایی بمنظور توسعه و ترقی در کشور و دمکراتیک نمودن جامعه بوده است. تنها کافی است که بیاد آوریم که در طول ۲۰ سال گذشته هاییتی دو کودتای نظامی و هزاران قتل سیاسی را تجربه نموده است.
تا زمانی که بحران وجود دارد این کشور در اشغال دستهای خارجی خواهد ماند همانگونه که پس از وقوع زلزله ۲۰ هزار نیروی نظامی از سوی ایالات متحده آمریکا و صدها نیروی نظامی از دیگر کشورها به این هایتی اعزام شده اند.
هاییتی بطور دایمی از سوی یک نیرویی نظامی بین المللی موسوم به “MINUSTAH” اداره و کنترل میگردد که اجرای وظایف پلیس و امورنظامی را بعهده دارند. این نیروها خارج از کنترل دولت هایتی عمل میکنند٬ دولتی که فاقد هرگونه نیروی مسلح میباشد.
دخالت نیروهای نظامی خارجی ظاهرا استفاده از خشونت در شهرهای مختلف هایتی را توجیه میکند و اختلافات سیاسی داخلی و عدم ثبات را در این کشور دامن میزند. در واقع این ایالت متحده آمریکا است که بحران منطقه کارایب بیش از همه به او ربط دارد: در ایالات متحده بیش از یک میلیون نفر از اهالی هایتی بسر میبرند و آمریکا نگران است که این امر به هجوم سیل مهاجران ناخوانده به این کشور منجر گردد.
هایتی سرزمینی نیست که در آن خشونت در سطح بالایی وجود داشته باشد. آمار قتل در هایتی ۷ نفر در ازای هر صد هزار نفر در سال است در حالی که بطور مثال در کشور هندوراس آمار قتل ۹۰ نفر در ازای هر صد هزار نفر در سال است.
انتشار اولیه در نشریه Rebelion
19.01.2015
برگردان به آلمانی از
Hermann Klosius
Lateinamerica anders