سه شنبه ۰۷ مهرماه ۱۳۹۴-۲۰۱۵-۰۹-۲۹-IranSOS- حنیف حیدرنژاد: بعد از آنکه آلمان هفته گذشته مرزهای خود را بر ورود غیر کنترل شده پناه‌جویان بست، سیاستمداران، رسانه‌ها و جامعه آلمان از فرصت به دست آمده برای بررسی جوانب مختلف پیامدهای ورود پناه‌جویان و اینکه چگونه می‌توان این موضوع را تحت کنترل درآورد، استفاده کردند.
تنها در ماه سپتامبر بیش از ۷۰٫۰۰۰ هزار پناه‌جوی اکثرا سوری با عبور از مجارستان و اسلواکی و از طریق مرز اتریش خود را به آلمان رساندند. دولت آلمان استراتژی چند جانبه‌ای را در برخورد با موضوع پناه‌جویان در پیش گرفته و کم کم خطوط کلی این سیاست را ترسیم می‌کند. این خطوط از این قرارند:
کمک به کشورهای پذیرای پناه‌جو در مرزهای سوریه و عراق
فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه سوسیال دمکرات آلمان معمار این سیاست است. در عرصه منطقه‌ای او با سفر به ترکیه تلاش کرد تا دولت ترکیه را مجاب کند که جلوی خروج پناه‌جویان به مقصد یونان را بگیرد. حدس زده می‌شود که در چند ماه گذشته بیش از ۲۰۰٫۰۰۰ پناه‌جو از طریق خاک ترکیه خود را به یونان رسانده‌اند. کمک به کشورهای همسایه سوریه که در آنجا اردوگاه‌های پناه‌جویان قرار دارد، بخشی از سیاست آلمان و اتحادیه اروپا است. یکی از موارد توافق سران اتحادیه اروپا در اجلاس بیست و سوم سپتامبر در بروکسل، اختصاص یک میلیارد یورو به این موضوع بود.
محل اقامت پناهندگان، شهر هاناو در آلمان، ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۵
Reuters©
قرار است این مبلغ در اختیار برنامه جهانی غذا و کمیساریای امور پناه‌جویان سازرمان ملل قرار بگیرد. هدف آن است تا از این طریق و با تامین حداقل‌های غذائی، آموزشی و بهداشتی مانع از خروج پناه‌جویان از این اردوگاه شد. مردمی که نزدیک پنج سال است در این اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند هیچ چشم‌اندازی برای بهبود وضعیت خود و کوکان‌شان نمی‌بینند، بنا بر این برای فرار از مرگ تدریجی، خطر عبور از دریا را به جان می‌خرند.
سیاست هماهنگ اروپائی
در عرصه اروپائی دو سیاست دنبال می‌شود: تعیین سهمیه توزیع ۱۴۰٫۰۰۰ پناه‌جو در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و برپائی اردوگاه‌های اولیه پذیرش پناه‌جویان در یونان و ایتالیا. اگرچه چند کشور شرق اروپا (لهستان، مجارستان، چک و اسلواکی) با سهمیه بندی توزیع پناه‌جویان مخالفند، اما با اتکاء به رای اکثریت کشورهای موافق، این تصمیم الزام‌آور است. حتی اگر این چند کشور نخواهند به سهمیه تعیین شده برای خودشان تن دهند، می‌توان انتظار داشت که بارِ کنونی بر شانه‌های آلمان سبک‌تر شود. همزمان قرار است در یونان و ایتالیا اردوگاه‌های اولیه پذیرش پناه‌جویان راه‌اندازی شود. نام و مشخصات پناه‌جویان در این اردوگاه‌ها ثبت شده و دلایل آنها بررسی می‌شود. آن دسته از پناه‌جویان که از مناطق جنگی آمده یا در کشورشان به دلیل در خطر بودن جان‌شان ناگزیر به ترک کشور خود شده‌اند، بین کشورهای مختلف تقسیم خواهند شد. اتحادیه اروپا تامین هزینه این اردوگاه‌ها را به عهده می‌گیرد. آن دسته از پناه‌جویان که از آنها به عنوان “پناه‌جوی اقتصادی” نام برده می‌شود، یا آنان که از کشورهای “امن ثالث” آمده‌اند، شانسی برای دریافت پناهندگی ندارند. هدف آن است تا این دسته از پناه‌جویان هر چه سریع‌تر به کشورشان بازگردانده شوند. به نظر می‌رسد که سیاستمداران اروپائی در این زمینه بسیار ساده‌انگارانه به مسئله نگاه می‌کنند، زیرا پناه‌جویانی که با پذیرش سختی و خطرِ مرگ، خود را به درواز ه‌های اروپا رسانده‌اند، به سادگی حاضر نخواهند شد به کشورشان برگردند. اتحادیه اروپا با این تصمیم، زمینه بروز تشنج و ناآرامی‌های آتی را برنامه‌ریزی می‌کند.
تلاش برای مذاکره بین طرفین جنگ نیابتی در سوریه
در عرصه بین‌المللی وزیر خارجه آلمان تلاش دارد تا سیاست جهانی در برخورد با جنگ در سوریه را تغییر دهد. برخلاف سال‌های گذشته که طرف‌های غربی حاضر به پذیرش دولت سوریه در “مذاکرات صلح” نبودند، تلاش آلمان آن است که بتواند دولت سوریه، روسیه، رژیم ایران ، ترکیه و اگر بشود عربستان و قطر را هم به دور میز مذاکره بیاورد. این کشورها سوریه را به میدان جنگ و رقابت با هم تبدیل کرده و هر کدام طرف‌هائی در جنگ را به نیابت خود تقویت و حمایت می‌کنند. یکی از موضوعات مورد بحثِ وزیر خارجه آلمان با همتایان خودش در پاریس در دیدار بیست و چهارم سپتامبر این نکته بود که چطور می‌شود بشار اسد را به بخشی از راه حل برای خاتمه جنگ تبدیل کرد. این موضوع هفته قبل از مواد مذاکرات وزیر خارجه آلمان و ایالات متحده آمریکا در برلین بود. انتظار می‌رود این موضوع از اصلی‌ترین مباحث در مجمع عمومی‌سازمان ملل باشد که از ۲۸ سپتامبر تا ۳ اکتبر در مقر این سازمان در نیویورک برگزار می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که در حاشیه این اجلاس در نیویورک، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و بارک اوباما رئیس جمهور ی ایالات متحده آمریکا که پس از بحران کریمه (اوکراین) دیداری با هم نداشته‌اند، در مورد سوریه با هم گفتگو بنشینند.
محل اقامت پناهندگان، شهر هاناو در آلمان، ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵
Reuters©
در عرصه بین‌المللی یک تلاش دیگر آلمان آن است که بتواند ایالات متحده آمریکا را ترغیب به پذیرش سهمیه‌ای از پناه‌جویان کند. همزمان با دیدار جان کِری و فرانک اشتاین مایر در برلین، اعلام شد که ایالات متحده ۱۵٫۰۰۰ پناه‌جوی دیگر را علاوه بر ۷۰٫۰۰۰ نفر که از قبل تصویب شده بود خواهد پذیرفت.
تلاش دیگر آلمان در صحنه جهانی آن است که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را به پذیرش بخشی از هزینه‌های پناه‌جویان متعهد کند. در روزهای اخیر بسیاری از رسانه‌های آلمان و برخی از مقامات این کشور به صراحت از اینکه این کشورها پناه‌جو نمی‌پذیرند و هزینه‌ای هم تقبل نمی‌کنند، به شدت انتقاد کرده‌اند.
تسریع و تقویت روند سیاست‌گزاری
در عرصه داخلی در آلمان، به طور همزمان آماده سازی‌ها برای تنظیم سیاست‌گزاری‌های جدید در همه بخش‌های مرتبط با پناه‌جویان سرعت گرفته است. روز پنج‌شنبه بیست و پنجم سپتامبر کابینه آلمان و نخست وزیران ایالتی با هم جلسه‌ای اضطراری برگزار کرده و در زمینه پناه‌جویان بر روی بسته‌ای شامل مواد مختلف به توافق رسیدند. از نظرمالی دولت فدرال ۴ میلیارد یورو به ایالت‌ها برای تامین هزینه پناه‌جویان پرداخت می‌کند. تا پایان ماه اکتبر پیش‌نویس تغییراتی در قوانین مرتبط با پناه‌جویان آماده خواهد شد که دو پایه اساسی دارد: تسهیل و سخت‌گیری. تسهیلات جدید برای آن دسته از پناه‌جویان که چشم‌انداز قبولی پناهندگی و اقامت دارند. دسترسی به کلاس زبان دولتی در دوره رسیدگی به پرونده درخواست پناهندگی، دریافت کارت سلامتی برای کمک‌های درمانی و احتمالا تسهیل در ورود به بازار کار از جمله این موارد هستند. در مورد آن دسته از پناه‌جویان که چشم‌انداز پذیرش پناهندگی در آلمان ندارند (کشورهای شرق اروپا و منطقه بالکان به طور مشخص کوزوو، آلبانی و صربستان) و آنانی که از کشور امن سوم وارد آلمان شده‌اند، به سرعت اقدامات لازم برای اخراج‌شان از آلمان به اجرا گذاشته خواهد شد. این افراد تا زمان اخراج، در خوابگاه‌های پذیرش اولیه نگهداری شده و پول توجیبی ماهیانه به آنها پرداخت نخواهد شد، یا از مبلغ آن کاسته خواهد شد. به جای پول، اجناس نقدی (مواد غذائی، مواد بهداشتی، پوشاک و …) داده خواهد شد.
همزمان با این تغییرات، در شهرهای مختلف آلمان تدارکات برای برپائی مراکز پذیرش اولیه پناه‌جویان ادامه دارد. در این مراکز ثبت مشخصات اولیه و اثر انگشت انجام شده و پس از چند روز پناه‌جویان به شهرهای مختلف تقسیم خواهند شد.
خوش‌بینی‌ها و نگرانی‌ها در جامعه
در کنار همه این فعالیت‌ها، رسانه‌های مختلف آلمان به طور گسترده و از جوانب مختلف به موضوع پناه‌جویان می‌پردازند. در برنامه‌های متنوع، علاوه بر توجه به آمادگی بالا و تحسین برانگیز مردم و داوطلبانِ کمک به پناه‌جویان، به پیامدهای نادیده و ناشناخته در زمینه‌های مالی، فرهنگی، آموزشی، مسکن، جامعه و سیاست پرداخته می‌شود. در این برنامه‌ها هم به دستاوردهای مثبت اشاره شده و هم ترس و نگرانی‌های مردم به بحث گذاشته می‌شود. اکثر رسانه‌های آلمان بر این باورند که پذیرش این تعداد پناه‌جو، جدا از منافع اقتصادی که به احتمال زیاد در بلندمدت برای آلمان به ارمغان خواهد آورد، به لحاظ فرهنگی و اجتماعی نیز چهره آلمان را به طور واضح تغییر خواهد داد.
از جمله پرسش‌های مهم این روزها در رسانه‌های آلمان این است که چگونه می‌توان جذب پناه‌جویان به جامعه آلمان را سریع‌تر و آسان‌تر نمود و یا چگونه می‌توان از ایجاد تنش‌های پیش‌بینی نشده در اقتصاد و جامعه جلوگیری کرد؟ این مباحث بی تردید تا چندین سال آینده از مهم‌ترین موضوعات جامعه آلمان خواهد بود.
۲۵ سپتامبر ۲۰۱۵
عکس و صفحه پردازی: کیهان لندن