سه شنبه ۲۱ مرداد،، ۱۳۹۹-۲۰۲۰-۰۸-۱۱-SOS Iran- با شیوع کرونا در زندان اوین جمعی از زندانیان سیاسی در حیاط بند هشت تحصن کردند و خواستار رسیدگی فوری به شرایط زندان شدند. نسرین ستوده، فعال حقوق بشری زندانی در اوین، در اعتراض به بی‌توجهی مسئولان اعتصاب غذا کرد. وب‌سایت “اطلس زندان‌های ایران” می‌گوید در پی بروز “علائم کرونا” در بین زندانیان بند هشت اوین، دیروز دوشنبه ۲۰ مرداد (۱۰ اوت) ۲۷ زندانی سیاسی با تحصن در حیاط بند خواستار رسیدگی فوری “به شرایط وخیم پیش‌آمده” در این زندان شدند.بنابر این گزارش، در روزهای گذشته جواب آزمایش تشخیص کرونای ۱۲ زندانی اوین مثبت اعلام شد و این موضوع باعث نگرانی زندانیان و بستگان و نزدیکان آنها شده است.
به گزارش دویچه وله، سایت خبری “امتداد” بخشی از وضعیت پیش‌آمده را به “پنهانکاری مسئولان زندان اوین” نسبت داده و به نقل از یکی از زندانیان نوشته است که هفته پیش آزمایش کرونای آنها مثبت شده، اما مسئولان زندان پس از یک هفته و با حادتر شدن علائم بیماری بار دیگر از آنها آزمایش گرفتند و با مثبت شدن دوباره آزمایش سرانجام مبتلایان را به بیمارستان زندان منتقل کردند.
اندکی پس از آغاز شیوع کرونا در ایران که سی‌ام بهمن ماه به طور رسمی تائید شد، نگرانی از گسترش آن در محیط‌های بسته و پر ازدحامی مانند زندان‌ها افزایش یافت. این نگرانی‌ها به ناآرامی و شورش در چند زندان و فرار تعدادی از زندانیان منجر شد.
از هفته اول اسفند ماه به منظور کاهش جمعیت زندان‌ها به تعداد زیادی از زندانیان مرخصی داده شده، اما این مسئله به ندرت شامل حال زندانیان سیاسی، عقیدتی و فعالان صنفی شده است.
خبرگزاری ایرنا ۲۴ خرداد از قول رئیس پیشین سازمان زندان‌ها که زیر نظر قوه قضائیه فعالیت می‌کند نوشت، در حال حاضر ۲۱۱ هزار نفر در ایران زندانی هستند. اصغر جهانگیر گفته که با آغاز شیوع کرونا در زندان‌ها، از ابتدای اسفند ۹۸ تا پایان اردیبهشت امسال به ۱۲۸ هزار زندانی مرخصی داده شده است.
در تیرماه و با شروع موج جدید کرونا در ایران و ابتلای برخی از زندانیان، بار دیگر درخواست‌ها برای اعطای مرخصی به آنها افزایش یافت. غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه ایران، ۲۴ تیر خبر داد که رئیس این قوه دستورالعملی صادر کرده که مطابق آن قرار است “متناسب با وضعیت روز زندانیان” به عده‌ای دیگر مرخصی داده شود.
تبعیض نسبت به زندانیان سیاسی و عقیدتی
سازمان عفو بین‌الملل اواخر تیرماه در گزارشی نوشته بود: «مقامات ایران به طور عمدی از ارائه مراقبت‌های پزشکی به زندانیان عقیدتی و دیگر زندانیان سیاسی سر باز می‌زنند و جان و سلامتی آنها را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند. در بعضی موارد، محرومیت از مراقبت‌های پزشکی برای مجازات، ارعاب یا تحقیر زندانیان یا با هدف اخذ اعترافات اجباری صورت گرفته است.»
این سازمان حقوق بشری ضمن استقبال از اعطای مرخصی و آزادی شماری از زندانیان پس از شیوع کرونا در ایران، می‌گوید که این اقدام شامل صدها زندانی عقیدتی نشده و “بعضی زندانی‌های عقیدتی که در اسفند به مرخصی فرستاده شدند هم به زندان‌ها برگردانده شده‌اند”.
نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر که در بند زنان زندان اوین زندانی است، با انتشار نامه‌ای اعلام کرد که در اعتراض به “شرایط ظالمانه حبس و بی‌پاسخ ماندن مکاتبات و مطالبات قانونی زندانیان” برای بهره‌مندی از خدمات پزشکی و امکانات بهداشتی، از امروز ۲۱ مرداد اعتصاب غذا کرده است.
بی‌توجهی به استمداد سازمان زندان‌ها
عفو بین‌الملل دهم مرداد تصویر چهار نامه از مقامات سازمان زندان‌های ایران خطاب به وزارت بهداشت را منتشر کرد که در آنها نسبت به “کمبود شدید تجهیزات حفاظتی شخصی، مواد ضدعفونی‌کننده و تجهیزات و لوازم پزشکی کلیدی” هشدار داده‌اند.
در بیانیه این سازمان آمده است: «وزارت بهداشت این درخواست‌ها را بی‌پاسخ گذاشته و زندان‌های ایران همچنان در مقابل شیوع بیماری‌های واگیردار به شکلی فاجعه‌بار فاقد تجهیزات لازم هستند.»
این سازمان بین‌المللی حقوق بشری می‌گوید، جزئیات درج شده در این نامه‌ها در تضادی آشکار با اظهارات رسمی رئیس سابق سازمان زندان‌ها و مشاور فعلی رئیس قوه قضائیه، اصغر جهانگیر قرار دارد که پیش‌تر از اقدام مسئولان در پیشگیری از شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها به عنوان کاری “بزرگ و بی‌نظیر” یاد کرده بود.
عفو بین‌الملل با استناد به گروه‌های حقوق بشری مستقل و مرتبط با منابع داخل زندان‌ها، از مرگ بیش از ۲۰ زندانی مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا در زندان‌های مختلف ایران خبر می‌دهد.
این سازمان از دریافت “گزارش‌هایی مضطرب‌کننده” خبر داده است که مطابق آنها زندانیان با علائم ابتلا به بیماری کووید۱۹ “برای روزهای متمادی به حال خودشان رها شده‌اند” و مسئولان زندان امکان دسترسی آنها به خدمات پزشکی را فراهم نکرده‌اند.