۲۲ بهمن ۱۳۹۲ – IranSOS – دکتر احمدرضا نیک کار: در ۲۵ سال گذشته ۵۰۰ هزار کشته داشته‌ایم و ۳۷۵هزار مجروح صعب العلاج. این رقم چشمگیری است؛ به عبارتی در ۲۵ سال گذشته نزدیک به یک میلیون کشته و مجروح داشته‌ایم. این آمار را می‌توان از ابعاد گوناگونی نگاه کنیم. یک بعد آن خسارات مادی است. در بررسی تصادفات جاده‌ای در ۲۵ سال گذشته، به طور متوسط سالانه ۲۰ هزار کشته و حدود ۱۵ هزار تن مجروح شدهاند؛ که مجموعه این تلفات در این سالها، چندین برابر شهدا و کشته‌شدگان جنگ بوده است.
دکتر احمدرضا نیک کار در گفت و گو با تابناک، ضمن بیان مطلب فوق خاطر نشان کرد: در ۲۵ سال گذشته ۵۰۰ هزار کشته داشته‌ایم و ۳۷۵هزار مجروح صعب العلاج. این رقم چشمگیری است؛ به عبارتی در ۲۵ سال گذشته نزدیک به یک میلیون کشته و مجروح داشته‌ایم. این آمار را می‌توان از ابعاد گوناگونی نگاه کنیم. یک بعد آن خسارات مادی است.
قائم مقام اسبق وزارت راه، با بیان اینکه خسارت های مادی و انسانی سوانح رانندگی در ایران به سبب کارهایی است که باید انجام می شد ولی نشده است، گفت: اگر به طور متوسط دیه را در ۲۵ سال گذشته، ۲۰ میلیون حساب کنیم، رقمی حدود ۱۰هزار میلیارد تومان بابت ۵۰۰هزار کشته و اگر هر مجروح را هم ۵ میلیون حساب کنیم، حدود ۱۷۷۵میلیارد تومان هم بابت مجروحین دیه پرداخت شده است که در مجموع این دو قلم، بالغ بر ۱۲هزار میلیارد تومان می‌شود. همچنین اگر متوسط اتومبیل‌های از بین رفته در این تصادفات را در نظر بگیریم (۳ تن در هر اتومبیل) نزدیک به ۳۰۰ هزار اتومیبل نابود شده است؛ اگر برای هر خودرو ۱۰ میلیون تومان در نظر بگیریم، ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌شود.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره سرمایه های هنگفت انسانی که در تصادفات جاده ای از دست می دهیم، گفت: با توجه به مجموعه انسان‌هایی که در این تصادفات از بین می‌روند و هزینه‌هایی که دولت برای تحصیل این‌ها کرده (از دوران ابتدایی تا دانشگاه و یا پس از آن) مجموعه این ارقام، حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان می‌شود؛ بنابراین، با محاسبه این اعداد به دلار ۱۰۰۰ تومانی، به طور متوسط در دو دهه گذشته، بالغ بر ۴۲ میلیارد دلار هزینه نداشتن جاده‌ها و راه‌آهن مناسب و دیگر وسایل نقلیه‌ای که می‌توانسته در اختیار ما باشد، پرداخت کرده‌ایم و متأسفانه هیچ توجهی هم به این موضوع نداشته‌ایم.
نیک کار در ادامه افزود: ما در مجموع کمتر از ۳هزار کیلومتر آزادراه در کشور داریم. در بخش ناوگان ریلی، تا اوایل انقلاب، حدود ۵ هزار کیلومتر راه آهن داشتیم و نزدیک به ۵ هزار کیلومتر هم در سه دهه گذشته به آن اضافه شده است که بعضا خیلی از آن باری است و عملا می‌توان گفت که در بخش ریلی هم هیچ کاری نکرده‌ایم. به طور متوسط سالی ۳۰۰ کیلومتر هم راه آهن نساخته‌ایم که بتواند به فرسودگی و استهلاک جاده‌ها کمک کند. پس به طور خلاصه باید بگویم در مورد راه‌آهن متناسب با نیاز جامعه برنامه‌ریزی نکرده‌ایم.
وی با بیان اینکه متأسفانه به رغم آنکه کارهای بزرگی در کشور انجام شده، در بخش زیرساخت‌های حمل و نقل بسیار ضعیف بوده‌‌ایم، گفت: اگر برنامه‌ریزی کلان در دستور کار مدیران ارشد دولتی بود و باز هم اگر متناسب با میانگین جهانی راه آهن ساخته بودیم و اگر همانند همه کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه قطار‌های سریع السیر را می‌توانستیم به کار بگیریم، امروز هم میلیاردها دلار در بخش سوخت صرفه جویی کرده بودیم و هم توانسته بودیم رضایت مردم را جلب کنیم و هم روزانه صدها ایرانی به دلیل آلودگی هوا فوت نمی‌کردند.
وی که اولین مدیر پروژه قطار سریع السیر بوده، در ادامه به انتقاد از هدر دادن پولهای کشور در موارد بلا استفاده پرداخت و گفت: هم‌اکنون حدود ۹۰ فرودگاه در کشور داریم اما تنها حدود ۱۵ فرودگاه عملیاتی است و شاید از نظر اقتصادی، ۳ فرودگاه اقتصادی باشند و بقیه آنها ضرر ده هستند. نگهداری همین فرودگاه‌هایی که ساخته‌ایم و هواپیمایی در آن نمی‌پرد، سالانه میلیار‌ها تومان هزینه دارد. در جاهایی سرمایه گذاری‌هایی کرده‌ایم و بهای نگهداری آن را می‌دهیم که هنوز بلا استفاده است. به عبارت دیگر هزاران میلیارد تومان را برای موارد بی‌مصرف هزینه کرده‌ایم و برای جاهایی که نساخته‌ایم میلیاردها دلار در سال ضرر می‌دهیم و این در حالی است که سالانه تالماتی که به هموطنان در پی تصادفات جاده ای منتقل می شود، غیر قابل جبران است. همان گونه که گفتم، بارز‌ترین آنها سالانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار ضرر نساختن آزاد راه‌ها و شبکه ریلی کشور را پرداخت می‌کنیم.
نیک کار با انتقاد از راه حل های منطقی و مقطعی، گفت: مشکل حمل و نقل و همچنین آلودگی هوا، نداشتن جاده‌های استاندارد و سالها بی توجهی به توسعه خطوط ریلی کشور است. اینکه فکر کنیم با زوج و فرد کردن می‌توانیم آلودگی هوا را حل کنیم به بیراهه رفتن است چرا که زندگی انسان‌ها را به هم می‌ریزیم و حق نداریم به عنوان مسئول به فردی که از خودرو برای کار روزانه خود استفاده می‌کند، بگوییم که حق ندارد آن را بیرون بیاورد. نباید صورت مسأله را پاک کنیم.
وی در ادامه اظهار داشت: باید زیرساختها را به گونه‌ای توسعه دهیم و مدیریت کنیم که با معضل گرفتار نشویم، چون اگر می‌گوییم سالانه یک میلیون ماشین تولید می‌کنیم و ۵۰ درصد آن در تهران استفاده می‌شود در۱۰ سال آینده ۵ میلیون ماشین به ماشین‌های تهران اضافه خواهد شد. آن زمان باید خیابان‌ها را زوج و فرد کنیم. نتیجه اینگونه فکر کردن به بن بست رسیدن است. بایستی از افرادی برای تصمیم گیری استفاده کنیم که شرایط و شایستگی آن سمت را داشته باشند و بتوانند به ابعاد و گستردگی تصمیماتی که می‌خواهند بگیرند، بیشتر فکر کنند، نه اینکه عجولانه از سر خود باز کنیم و بگوییم زوج و فرد کنید. آخرش که چی؟ و هیچ وقت هم حل نخواهد شد و منتظر باشیم و دعا کنیم که باد و بارانی بیاید!
نیک کار در ادامه با بیان اینکه وقتی صحبت از بی‌برنامگی می‌شود، متأسفانه محدود به دولت‌ها نمی‌شود، گفت: متأسفانه در تهران تراکم بیست سال آینده را هم فروخته‌اند و در کوچه‌ها هم برج ساخته شده بدون اینکه در نظر بگیرند که این کوچه‌ها کشش این همه خانه جدید را دارد یا خیر. بیشتر بیزینس نگاه می‌کنند تا اینکه مشکل مردم چه می‌شود. اینکه تراکم بفروشید و با آن پروژه جدید تعریف کنید و پل جدید بزنید شاهکار نیست بلکه یک ایراد بزرگ است. متأسفانه نگاه‌ها در این قسمت اصولی نیست. تهران واقعا دیگر کشش ندارد که اجازه دهیم این همه ساختمان بلند مرتبه در آن ساخته شود و از طرفی بگوییم چرا این همه ماشین در خیابان‌هاست. به دنبال آن مجلس هم به میان آمده و به جای تفکر ریشه‌ای و در نظر گرفتن مطالعات عمیق و استراتژیک به استناد برخی برداشت‌های سلیقه‌ای، بحث انتقال پایتخت را مطرح می‌کند و می‌خواهد به گونه دیگر صورت مسأله را پاک کنند. چرا اینقدر اجازه می‌دهند فضا‌ها توسعه پیدا کند، بدون اینکه به حمل و نقل و زیرساختها توجه شود؟
وی با تاکید بر ضرورت گسترش شبکه ریلی گفت: یکی از ارزانترین راه های حمل و نقل و همچنین ایمن ترین آنها، جابه جایی مسافر و بار توسط شبکه خط آهن است. متاسفانه در این خصوص از استانداردهای جهانی بسیار عقب افتاده ایم. در حال حاضر اکثر کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه، درصدد افزایش سرعت مطمئنه در جابه جایی ریلی، گسترش این خطوط به همه مناطق کشور هستند. اما در کشور ما هنوز استفاده از تکنولوژی روز دنیا، خدمات و رضایت پایین مسافران و بسیاری از مسایلی از این دست سبب شده است، شبکه ریلی کشور چندان توفیقی از کاهش بار ترافیک، حجم تصادفات و کاهش آلودگی بازی نکند.