چهارشنبه ۰۸ دی ۱۳۹۵-۲۰۱۶-۱۲-۲۸-IranSOS- حدود چهار ماه پیش «شبستان صفویِ» مسجد «امام محمد باقر» یا «خواجه»، یکی از آثار باستانی ۶۰۰ ساله در شهرستان داراب استان فارس به جهت ساخت انبار تخریب شده است. به گزارش هرانا به نقل از ایسنا، براساس اسناد باقی مانده، قبل از دوره صفوی، مسجد «خواجه» توسط «خواجه معین‌الدین منصور» از اعیان مشهور این منطقه ساخته می‌شود. در طول دوره‌های مختلف از این بنا استفاده می‌شود، تا همین چند سال پیش که بخشی از حیاط مسجد برای ساخت چند مغازه گرفته می‌شود و سرانجام در چند ماه پیش نیز برای ایجاد فضایی مناسب مانند نصب سایه‌بان و انباری برای مغازه‌های ساخته شده با لودر تخریب می‌شود.
اما امروز نکته جالب توجه این است که تخریب‌های انجام شده را هیچ نهادی بر عهده نمی‌گیرد و حالا مردم شهرستان داراب که پس از گذشت چند ماه به تازگی متوجه تخریب این بنا شده‌اند، از این اتفاق ناراحت‌اند.
جواد سیستانی، دوستدار میراث‌فرهنگی شهرستان داراب در این زمینه می‌گوید: “آن‌طور که متوجه شدم، حدود چهار ماه به طور مخفیانه لودر وارد مسجد «امام محمدباقر» می‌کنند و فضای شبستان مسجد را به طور کامل تخریب می‌کنند، پس از تخریب تا مدت‌ها هیچ‌کس از این اتفاق مطلع نمی‌شود تا زمانی که یکی از هیات امنای مسجد که مخالف صددرصد تخریب شبستان تاریخی مسجد بود، از مسافرت برمی‌گردد و زمانی که زمین صاف شده شبستان را می‌بیند، سکته می‌کند”.
او با اشاره به شیوه‌ی معماری این بنای تاریخی، خشت‌ها و آجرهای استفاده شده در این بنا، ادامه می‌دهد: “عملیات تخریب با هدف ایجادسایه بان و انبار برای مغازه‌هایی که چند سال پیش از فضای حیاط مسجد گرفته و ساخته شدند، تخریب شد”.
محمدصادق باهری، یکی از اعضای هیات امنای مسجد «امام محمدباقر» نیز توضیح می‌دهد: “از بچگی در این مسجد بودم، عرض ستون‌های مسجد حدود سه متر بود، به اندازه‌ای که چند نفر زیر آن نماز می‌خواندند، طاقی آن نیز از نظر معماری فوق‌العاده بود، اما با بلدوزر این شبستان تاریخی را که حتی با زلزله تخریب نمی‌شد، با خاک یکسان کردند”.
وی با بیان این‌که در زمان تخریب شبستان به جز خادم مسجد، هیات امنای مسجد یا شخص دیگری در مسجد حضور نداشت، می‌گوید: “تخریب کنندگان از هیات امنای مسجد اجازه نگرفتند که این باعث شد وقتی یکی دیگر از اعضای هیات‌امنا فضای صاف شده به جای شبستان را دید، سکته کند. از سوی دیگر در زمان تخریب خادم مسجد را تهدید کرده بودند که اگر به کسی اطلاع دهد، برایش مشکل ایجاد می‌کنند!”
او یکی از علت‌های تخریب شبستان مسجد را برای ایجاد انباری برای مغازه‌ها می‌داند و بیان می‌کند: “اگر به فضای شبستان دست نزده بودند، با توجه به استحکامی که این بنای تاریخی داشت، تا هزار سال دیگر هم ان پابرجا می‌ماند”.
محمدباقر مهاجر، که دارای مدرک دکترای تاریخ است و در حوزه‌ی فرهنگ و تاریخ شهرستان داراب به طور کامل پژوهش کرده است، درباره‌ی این بنای تاریخی می‌گوید: “براساس اسناد باقی مانده، این مسجد تاریخی قبل از دوره صفویه توسط «خواجه معین‌الدین منصور» از اعیان مشهور این منطقه ساخته می‌شود، اوکه بناهای مختلف دیگر با کاربری‌های متفاوتی در دوران خود در داراب ساخته بود، این مسجد تاریخی را قبل از ساخت مسجد جامع داراب در این شهرستان احداث کرده بود، این بنا در طول دوره‌های مختلف برای نماز استفاده می‌شد تا دوره‌ی پهلوی که بخشی از شبستان مسجد را تخریب می‌کنند، اما به مرور و با کمک مردم منطقه، بخش‌های تخریب شده‌ی این بنا، سروسامان گرفته و روبه‌راه می‌شود. اما بار دیگر و در همین چند سال پیش بخشی از حیاط مسجد برای ساخت چند مغازه گرفته می‌شود و سرانجام، چند ماه پیش نخست با این عنوان که قصد دارند یک بخش کوچکتر را بزرگ کنند و فضای بیشتری به حیاط مسجد اضافه کنند، بالودر این بخش را تخریب می‌کنند”.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد داراب ادامه می‌دهد: “براساس گفته‌های رئیس هیات امنای مسجد، قصد داشتند یک اتاقک مدور آجری در گوشه‌ی حیاط مسجد را تخریب کنند، که برای این کار به جای استفاده از کارگر و بیل و کنلگ، لودر به مسجد می‌آورند که با توجه به فضای کوچک مسجد، با برخورد لودر به شبستان، این فضای تاریخی تخریب می‌شود”.
او با بیان این‌که وارد کردن لودر توسط رئیس هیات‌امنا و اوقاف شهرستان به مسجد کار اشتباهی بود، می‌گوید: “با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد رئیس هیات امنا در این قضیه سهل‌انگاری کرده و به این بُعد توجه نکرده که حضور لودر در حیاط مسجد که چند سال پیش به خاطر ایجاد چند مغازه در ضلع دیگری کوچک شده است، اشتباه است، چون آن با لرزش‌هایش به بنا آسیب وارد می‌کند!”
هرچند مردم منطقه، چند نفر از اعضای هیات امنای مسجد و تعدادی از نمازگزاران مسجد با تخریب این بنا موافق نبودند و در زمان تخریب که نزدیک به نماز مغرب و عشا بود در جلوی درب مسجد تجمع کرده و اعلام نارضایتی کردند، اما تخریب انجام شد.
مسجد «امام محمد باقر یا «خواجه» در خیابان سعدی٬ نزدیک امامزاده و در محله ای به نام «بازار» که در بافت قدیم شهر داراب، در ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار دارد.